• Yazılım-DA
• Mühendislik

Siber Güvenlik Nedir

Siber güvenlik, bilgisayarlar, sunucular, mobil cihazlar, elektronik sistemler, ağlar ve verileri kötü amaçlı saldırılardan korumak için kullanılan teknolojiler, süreçler ve uygulamaların bütünüdür. Diğer bir ifadeyle, bilgi teknolojisi güvenliği (IT Security) veya elektronik bilgi güvenliği olarak da bilinir. Siber güvenlik; kişisel verilerden kurumsal altyapılara kadar, dijital varlıkların gizliliğini, bütünlüğünü ve erişilebilirliğini sağlamak amacıyla geliştirilmiş stratejileri kapsar.

Temel Bileşenler:

• Ağ Güvenliği: Ağların (kablosuz/kablolu) kötü niyetli erişim, saldırı ve izinsiz girişlerden korunması için güvenlik duvarları, VPN’ler, IDS/IPS gibi araçlarla korunması.

• Uygulama Güvenliği: Yazılım ve uygulamaların tasarım aşamasından itibaren güvenli kodlama teknikleri ve düzenli güncellemelerle saldırılara karşı güçlendirilmesi.

• Bilgi Güvenliği: Depolama ve aktarım sırasında verilerin şifrelenmesi, güvenli yedekleme yöntemleri ve veri bütünlüğünün sağlanması.

• Operasyonel Güvenlik: Sistem erişim izinlerinin yönetilmesi, güvenlik politikaları ve prosedürlerin oluşturulması, olağanüstü durum kurtarma ve iş sürekliliği planlarının hayata geçirilmesi.

• Son Kullanıcı Eğitimi: İnsan faktörünü güvenlik zincirinin en zayıf halkası olarak gören yaklaşımla, kullanıcıların şüpheli e-posta, USB kullanımı gibi konularda bilinçlendirilmesi.

Neden Önemlidir?

Siber güvenliğin önemi günümüz dijital dünyasında birkaç temel nedene dayanır:

1. Veri ve Bilgi Koruma: Hem bireylerin hem de kuruluşların kişisel, finansal, tıbbi ve kurumsal verileri siber saldırılar sonucu hırsızlığa, değiştirilmesine veya yok edilmesine karşı korunmalıdır. Veri ihlalleri büyük maddi kayıplara, itibar zedelenmesine ve yasal yaptırımlara yol açabilir.

2. Süreklilik ve İş Sürekliliği: Kritik altyapıların (enerji, iletişim, ulaşım) ve hizmetlerin korunması, siber saldırılar sonucunda oluşabilecek kesintilerin önüne geçerek işletmelerin ve kamu hizmetlerinin sürekliliğini sağlar.

3. Yasal ve Mevzuat Uyum: Özellikle KVKK gibi veri koruma düzenlemeleri, kuruluşların belirli siber güvenlik önlemlerini almasını zorunlu kılar. Bu uyum, yasal cezaların önüne geçmek için kritik öneme sahiptir.

4. Artan Saldırı Miktarı: Siber saldırılar; kötü amaçlı yazılımlar, fidye yazılımı, kimlik avı, DDoS gibi saldırı yöntemleriyle sürekli gelişmekte ve artmaktadır. Etkili siber güvenlik stratejileri bu saldırıların etkisini en aza indirir.

Kullanılan Teknolojiler ve Yöntemler

Kötü Amaçlı Yazılım (Malware):

• Virüsler, Truva Atları, Fidye Yazılımı: Bu yazılımlar, sistemlere zarar vermek, verileri şifreleyerek erişimi engellemek veya hırsızlık yapmak amacıyla kullanılır. Örneğin, fidye yazılımı (ransomware) kurbanın dosyalarını şifreleyip, şifre çözme anahtarını sağlamak için ödeme talep eder.

Sosyal Mühendislik ve Kimlik Avı (Phishing):

• Kullanıcılara, tanıdıkları bir kurumdan geliyormuş gibi görünen sahte e-postalar gönderilir. Bu e-postalar kötü amaçlı bağlantılar içerir ve kullanıcının hassas bilgilerini ele geçirmeyi hedefler.

SQL Injection:

• Bir web uygulamasındaki güvenlik açığından yararlanarak veritabanına kötü amaçlı kod enjekte edilir. Bu, veritabanında saklanan hassas bilgilerin çalınmasına yol açabilir.

Hizmeti Engelleme Saldırıları (DDoS):

• Hedef alınan sunucuya aşırı trafik gönderilerek normal kullanıcıların erişimi engellenir.

Sıfır Güven (Zero Trust) Yaklaşımı:

• Hiçbir kullanıcıya veya cihaza varsayılan olarak güvenilmemesi gerektiğini savunan bir modeldir. Her erişim denemesi kimlik doğrulamasına tabi tutulur.

Davranışsal Analiz ve Makine Öğrenimi:

• Sistem, normal davranış kalıplarını öğrenerek anormal aktiviteleri tespit eder. Örneğin, Gmail’in spam filtreleme sistemi makine öğrenimi ile çalışır ve şüpheli e-postaları otomatik olarak filtreler.

Örnek Olaylar ve Gerçek Dünya Uygulamaları

1. WannaCry Fidye Yazılımı Saldırısı (2017):

   • Windows işletim sistemindeki bir açığı hedef alan bu saldırı, dünya çapında yüz binlerce bilgisayarı etkileyerek dosyaları şifreledi ve fidye ödemesi talep etti. Bu olay, düzenli yazılım güncellemelerinin ve yama uygulamalarının önemini vurguladı.

2. Dridex Finansal Truva Atı:

   • Özellikle finans sektörünü hedef alan bu kötü amaçlı yazılım, bankacılık bilgilerini ele geçirerek büyük maddi kayıplara yol açtı. Bu tür saldırılar, hem bireysel hem de kurumsal verilerin korunmasının kritik olduğunu gösterdi.

3. Phishing Saldırıları:

   • Kötü niyetli aktörler, sahte e-postalar göndererek kullanıcıları kandırıp kimlik bilgilerini ele geçirmeye çalışır. Örneğin, sahte banka bildirimleri veya ödül kazandığını belirten e-postalar sıklıkla görülür.

4. DDoS Saldırıları:

   • Büyük şirketlere veya hükümet kurumlarına yönelik yapılan bu saldırılar, hizmet kesintilerine yol açarak normal işleyişi engeller. Örneğin, bir e-ticaret sitesine yönelik DDoS saldırısı, alışveriş döneminde ciddi maddi kayıplara neden olabilir.

Siber Güvenlik Stratejileri ve Koruma Önlemleri

1. Yazılım ve Sistem Güncellemeleri:

   • Sistemlerin güncel tutulması, bilinen güvenlik açıklarının kapatılmasını sağlar.

2. Güçlü Parola Yönetimi ve Çok Faktörlü Kimlik Doğrulama:

   • Parolaların karmaşık, benzersiz ve düzenli olarak değiştirilmesi; ek olarak, iki faktörlü kimlik doğrulama (2FA) kullanılarak hesapların korunması.

3. Antivirüs ve Zararlı Yazılım Tespiti Yazılımları:

   • Kötü amaçlı yazılımların tespit edilmesi, karantinaya alınması veya silinmesi için kullanılır.

4. Eğitim ve Farkındalık Programları:

   • Kullanıcıların sosyal mühendislik saldırılarına, kimlik avı e-postalarına karşı bilinçlendirilmesi.

5. Güvenlik Duvarları, IDS/IPS ve SIEM Sistemleri:

   • Ağ trafiğini izleyerek anormal aktiviteleri tespit eder ve müdahale eder.

6. Yedekleme ve Olağanüstü Durum Kurtarma Planları:

   • Veri ihlali veya siber saldırı sonrası hızlıca sistemi eski durumuna getirmek için düzenli yedekleme.

Siber güvenlik, modern dijital dünyada hem bireyler hem de kuruluşlar için vazgeçilmez bir unsurdur. Teknolojinin hızla gelişmesi ve dijitalleşmenin artması, her geçen gün daha sofistike siber saldırıların ortaya çıkmasına neden oluyor. Bu nedenle, etkili bir siber güvenlik stratejisi, yalnızca teknolojik önlemleri değil aynı zamanda personel eğitimi, politikalar ve süreçlerin entegre çalışmasını gerektirir. Güvenlik açıklarını en aza indirgeyerek veri ihlallerini ve ekonomik kayıpları önlemek, aynı zamanda kamu ve özel sektörün itibarını korumak için siber güvenlik kritik öneme sahiptir.

Bu kapsamlı tanım ve örneklerle siber güvenlik, yalnızca teknolojik bir savunma değil, aynı zamanda sürekli gelişen tehdit ortamında risk yönetimi ve operasyonel sürekliliğin sağlanması için stratejik bir yaklaşımdır.